De eerste dag van augustus in 2018 krijgt Gennep hoog geestelijk bezoek. Uit tientallen landen over de hele wereld komen volgelingen van Norbertus van Gennep naar de Niersstad. Waarom? Om te zien waar de stichter van hun katholieke orde vandaan komt.
Maar wie is Norbertus van Gennep? Naast Willem van Gennep (geen familie) en Jan Linders één van de weinige BN’ers uit onze gemeente. Hij is geboren en was woonachtig op het Genneperhuis.
En wat is de bedoeling? Nou, honderdtwintig mannen en vrouwen die in witte kazuifels gehuld in een processie vanaf het stadhuis, door de Zandstraat naar de keramiekmuur op het Jan Lindersplein lopen. Het gezelschap heeft vooral oog voor Ghisleen Bakker’s beeld van de Heilige Norbertus.
Het beeld van Norbertus van Gennep uitgebeeld als aartsbisschop bij de Keramiekmuur, gemaakt door de Gennepse keramiste Ghisleen Bakker
Norbertijnen
Waar Justin Bieber zijn ‘beliebers’ heeft, heeft Norbertus van Gennep de norbertijnen. Premonstratenzers of witheren mag ook. Dat is hetzelfde. Alleen zijn de aanhangers van Norbertus geen fans maar prelaten, katholieke geestelijke die een bijzondere bestuursmacht hebben. Ze komen uit Nederland, maar ook uit de rest van de wereld. Vanwege het Generaal Kapittel, een internationale bestuursvergadering die om de zes jaar in Nederland wordt gehouden, zijn ze toch al in de buurt. Ze logeren in de buurt van Rolduc in Kerkrade, het grootste abdijcomplex in de Benelux.
Abt Denis Hendrickx van de Abdij van Berne Heeswijk mocht het programma samenstellen voor het speciale gezelschap. Aan De Gelderlander vertelde hij:
In het stadhuis van @GemeenteGennep kijkt Norbert van Gennep toe bij de presentatie van de reis van Norbertus pic.twitter.com/tBFT3muRst
— Jos Gröniger (@Ootersom) May 31, 2018
Norbertus, op reis van Gennep naar Xanten
De gemeente Gennep en de Stichting Federatief Platform Cultuurhistorie Maas en Niers waren natuurlijk direct enthousiast. De historische werkgroep greep het bezoek aan om een ‘reisbrochure’ samen te stellen van de weg die Norbertus heeft afgelegd van Gennep naar het Duitse Xanten. André Vermeulen, Frans Meeuws en Ted Noij zorgden voor teksten. Mieke Hoogkamp-Korstanje maakte een mooi geheel van de 6.000 te drukken boekjes.
Presentatie van prachtig boekje over Norbertus van Gennep met vele wetenswaardigheden, met het oog op het bezoek op 1 augustus van de Wereldorde der Norbertijnen aan onder meer zijn geboorteplaats Het Genneperhuys. Heel bijzonder! pic.twitter.com/0Jjf2nZPhs
— P.J.H.M. de Koning (@pjhmdekoning) May 31, 2018
Dankzij steun van de Euregio, gemeente Gennep, de historische werkgroep, de Gennepse parochies, de VVV en museum van Xanten is de brochure Norbertus, op reis van Gennep naar Xanten gratis verkrijgbaar bij de VVV, Museum Het Petershuis, de bibliotheek en in de kerken.
Het mozaïek van Norbertus in de raadszaal van het oude stadhuis in Gennep, gemaakt door Riet Elias, de moeder van Ghisleen Bakker
De witheren krijgen op 1 augustus eerst een ontvangst in de raadzaal van het oude stadhuis. Daar zien ze ook Riet Elias’ mozaïek van hun Norbertus dat in de jaren zestig van vorige eeuw werd gemaakt in opdracht van toenmalig burgemeester Gilissen. Samen met de huidige burgemeester Peter de Koning lopen ze naar het Jan Lindersplein om daarna in de Sint Martinuskerk (jammer genoeg dus niet in de Sint-Norbertuskerk in Gennep-Zuid) een concert van het Nijmeegse koor Schola Cantorum Karolus Magnus bij te wonen.
Daarna gaat het gezelschap picknicken aan de voet van de ruïne van het Genneperhuis en reist dan door naar het Duitse Xanten waar Norbertus als kanunnik verbonden was aan de Sint-Victorkerk.
Na Xanten werd het curriculum vitae van Norbertus aangevuld met aalmoezenier aan het hof van keizer Hendrik V. Toen hij begin dertig was, reed hij door het open veld. Plotseling betrok de lucht en kwam er zwaar onweer opzetten. Een bliksemschicht sloeg vlak voor de voeten van zijn paard in. Het beest steigerde en wierp Norbertus op de grond. Versuft bleef hij een tijdje liggen. Daarop vroeg hij zich – als een tweede Paulus – hardop af: “Heer wat moet ik doen?”
“Wend je af van het kwade en doe alleen nog het goede. Zoek rust en vrede.”
Sprak een stem uit de hemel, volgens de legende.
Van schijnheilig tot heilig
Nadat in 1115 de bliksem vlak naast hem was ingeslagen, bekeerde hij zich radicaal tot een evangelische levenswijze. In datzelfde jaar werd hij door de aartsbisschop van Keulen in één viering zowel tot diaken als tot priester gewijd. Daarna keerde hij maar weer terug naar Xanten, waar hij zich bleef inzetten voor de kloostergeloften, waaronder die van de armoede.
Men vond hem schijnheilig omdat Norbertus van rijke komaf was. Daarom gaf hij zijn bezittingen aan de armen en ging naar Frankrijk, waar hij enkele jaren rondzwierf als zwervende prediker. Hij riep de gelovigen op zich te bekeren tot God. Zijn ideaal was te leven zoals de apostelen: vol geloof, opofferingsgezindheid en armoede. Op aandringen van de bisschop van Laon, die hem de grond voor de bouw van een klooster schonk, vestigde hij zich met zijn volgelingen in Prémontré. Daar legde hij de grondslag van de Orde der Premonstratenzers.
“Voornaam kenmerk van de nobertijnse spiritualiteit is de liefde voor de eucharistie. Dat is de reden dat Norbertus vaak wordt afgebeeld met een monstrans met daarin een Heilige Hostie.”
Aartsbisschop
In 1126 werd Norbertus tot aartsbisschop van Maagdenburg gekozen. In deze hoedanigheid hervormde hij het christelijk leven en verbreidde het geloof bij de naburige heidense bevolking. Aanvankelijk had hij in zijn bisdom veel weerstand te verduren van de plaatselijke clerus, die het volk tegen hem opruide. Zijn vroomheid en zijn sterke wil om misstanden uit te bannen werden niet door iedereen op prijs gesteld. Er werd zelfs een aanslag op zijn leven gepleegd.
Canonisatie
Norbertus stierf op 6 juni 1134 in Maagdenburg. Zijn lichaam werd bijgezet in de norbertijnenkerk van Maagdenburg. In 1582 verklaarde paus Gregorius XIII hem heilig. Zijn sterfdag is ook zijn feestdag: 6 juni.
Relieken
In 1627 tijdens de Dertigjarige Oorlog brachten de norbertijnen het gebeente van de heilige over naar hun abdij Strahov in Praag, omdat ze bang waren dat de protestanten de relieken zouden vernietigen.
“Waargebeurd of niet? In Gennep heeft Norbertus zijn sporen in elk geval nagelaten!”
Niet alleen de beelden bij de Keramiekmuur en het mozaïek in de raadzaal, ook op de hoek van de oude burgemeesterswoning op de Markt is Norbertus te vinden. Gemaakt in de periode 1949-1950 door de kunstenaar annex norbertijn Michael van Helvert. De naam van de heilige vinden we ook vaak terug in Gennep. Denk maar aan de de St. Norbertusstraat, KBO St. Norbertus, Zorgcentrum Norbertushof, het Norbertuspad, de vroegere Norbert MAVO, de Norbertus Wandeltocht, de Norbertusbus en de Norbertus Parochie in Gennep-Zuid.
Het beeld op de hoek van de oude burgemeesterswoning geeft de essentie weer van Norbertus en zijn volgelingen.
Wil je nog meer weten over Norbertus van Gennep?
“Door zijn bewogen leven en levenswerk verbindt hij op een aansprekende wijze het Nederlandse Gennep met het Duitse Xanten. In deze gids gaat de werkgroep op zoek naar wat tot op de dag van vandaag in de steden en kerken, kloosters en musea van onze Nederlands-Duitse grensstreek herinnert aan Norbertus en de door hem gestichte kloosterorde.”
De lezing van André Vermeulen wordt gehouden in de raadzaal van het stadhuis van Gennep van 10.30 tot 11.30 uur. De voordracht is gratis toegankelijk. In de raadzaal is plaats voor maximaal 65 personen. Na afloop zal aan de aanwezigen de nieuwe publicatie van de werkgroep Norbertus van Gennep worden uitgereikt.
Mooie publiciteit over het aanstaande bezoek op 1 augustus van zo'n 120 Norbertijnen aan de geboorteplaats van Norbertus, het Genneperhuis. https://t.co/iG9cJzdgxY
— Gemeente Gennep (@GemeenteGennep) June 1, 2018
