Mestfraude maakt omwonenden ziek
In Noord-Limburg en Brabant spannen veehouders, mestbedrijven en hun adviseurs samen bij de fraude met dierlijke mest. Van de belangrijkste mesttransporteurs en -verwerkers in dit gebied is bijna twee derde veroordeeld, beboet of wordt verdacht van mestfraude door toezichthouder NVWA (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit) of het OM (Openbaar Ministerie). Dit blijkt uit diepgaand en maandenlang onderzoek door journalisten van NRC, die zich baseren op tientallen bronnen.
Mestfraude
Boeren werken volgens NRC samen met transporteurs en verwerkers om te dóen alsof ze de mest afvoeren. In plaats daarvan rijden ze de mest illegaal uit op weiden en akkers, waardoor grond en oppervlaktewater vervuild raken. Door de mest op landbouwgrond te verspreiden, besparen ze op de dure afvoer van de vracht. Op papier maken betrokkenen de mestboekhouding kloppend. De monsters die van elke vracht wettelijk ter controle naar het laboratorium gaan, worden gemanipuleerd, onder meer met vloeibare fosfaat en stikstof.
Milieuschade
In Noord-Limburg en Brabant wordt de meeste dierlijke mest geproduceerd en is de daarmee samenhangende milieuschade het grootst. NRC sprak met tientallen betrokkenen, van wie het merendeel niet met naam genoemd wil worden uit vrees voor represailles vanuit de mestwereld.
Longproblemen
De misstand gaat niet alleen om geld en milieuschade. Er worden ook mensen ziek van. De ophoping van enorme hoeveelheden mest bezorgt omwonenden longklachten.
De ammoniakdampen uit de mest vormen kleine stofdeeltjes in de lucht. Samen met het fijne stof dat wegwaait uit de stallen, veroorzaakt het allerlei longklachten. In het Brabantse en Limburgse gebied vol vee hoesten mensen meer, ze hebben meer longontstekingen en minder sterke longen dan mensen elders. Die conclusie trokken onderzoekers van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu afgelopen zomer, toen ze het lijvige tweedelige onderzoek Veehouderij en gezondheid omwonenden afrondden.
Ik wil na het weekend direct om tafel met de betrokken brancheorganisaties. En ik verwacht van hen tekst en uitleg te krijgen.
Dat “de mestwereld – op zijn zachtst gezegd – niet brandschoon is” was volgens Schouten al bekend.
Maar dit geeft wel aan dat het diep zit en dat er kennelijk op tal van fronten wordt samengewerkt.
Maatregelen
De Europese Commissie eist hardere maatregelen tegen de fraude. Zo mogen bedrijven sinds 1 oktober niet meer zelf monsters nemen van mest, maar moeten zij dit door onafhankelijke bureaus laten doen.
Het Openbaar Ministerie roert zich ook vaker. Alleen al in oktober deed het twee invallen bij mestbedrijven. Het zorgt voor onrust in de sector.
De NVWA en RVO vallen allebei onder de verantwoordelijkheid van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. De NVWA houdt toezicht op de weg, de RVO (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland) doet het administratief toezicht. Volgens NRC heeft de NVWA in het gebied niet meer dan vijf controleurs, terwijl er dagelijks zeshonderd mesttransporten plaatsvinden. Zo werd tijdens de fipronilaffaire wekenlang geen toezichthouder gezien.
Toen was het feest,
zegt een mestchauffeur.
Mesthandel in kaart
NRC wist de hand te leggen op opgelegde boetes aan tientallen bedrijven en op vonnissen van bestuurs- en strafrechters.
Hofmans BV uit Milsbeek is een bedrijf dat actief is in de champost, de voedingsbodem waarop champignons groeien. Champost (deels paardenmest) wordt gebruikt als bodemverbeteraar in land- en tuinbouw. Hofmans is onderdeel van de Emons Group. Het bedrijf meldt aan NRC nooit beboet te zijn door de NVWA.
In de omgeving werden volgens de krant wel bedrijven in o.a. Haps, Mill, Odiliapeel, Overloon en Stevensbeek beboet, verdacht of veroordeeld.
Ook inventariseerden we de belangrijkste bedrijven die de mest afvoeren in de regio. Hierbij gaat het dus niet alleen om ‘foute’ mestbedrijven. Al deze gegevens vormden de basis voor de conclusie dat 64 procent van de transporteurs, handelaren en verwerkers in Oost-Brabant en Noord-Limburg is beboet, verdacht of veroordeeld.
De complete lijst staat op nrc.nl.
Zie ook:
– Het Mestcomplot (NRC)
– Bedrijven in het grootste mestgebied in Nederland (NRC)
– Mestfraude in Noord-Brabant en Limburg maakt omwonenden ziek (NRC)
– OM ziet “tien tot twintig” bendes in de mestsector (NRC)
